De turbulente reis van X-Factor winnaar Dalton Harris naar roem en zelfacceptatie

Al van jongs af aan zocht Harris (1993) zijn toevlucht in muziek. Samen met maar liefst tweeëntwintig broers en zussen groeide hij op bij zijn moeder op het Jamaicaanse platteland. Tijdens zijn jeugd worstelde Harris met mentale en fysieke mishandeling.

Zijn leven veranderde in 2010 toen hij, op zestienjarige leeftijd, als jongste deelnemer ooit een Jamaicaanse zangwedstrijd won en als prijs 1.5 miljoen Jamaicaanse dollar ontving. Om zijn bereik te vergroten en te werken aan zijn act reisde Harris vervolgens vijf jaar door de Verenigde Staten, waar hij werkte als zanger op cruiseschepen. In 2018 deed hij mee aan het vijftiende seizoen van de Britse editie van talentenjacht X-Factor, en won.

En daar kwam hij op de radar van de Britse documentairemaker Kim Longinotto: ‘Films over protagonisten die zich enkel gedragen als slachtoffer interesseren mij niet. De mensen die juist voor zichzelf opkomen, buitenstaanders die ingaan tegen de heersende orde, daar houd ik van.’

Haar Schotse coregisseur Franky Murray Brown maakte met Dalton’s Dream zijn regiedebuut. Samen volgden de regisseurs het leven van de zanger vanaf het moment dat hij in 2018 de finale van X-Factor won.

De regisseurs waren niet de enigen met het idee om Harris te volgen. Longinotto: ‘We ontmoette Dalton voor het eerst op het kantoor van Sony in Londen. De kamer stond vol met andere filmmakers, waarvan wij vermoedden dat ze afkomstig waren van grote productiehuizen. In vergelijking met hen zagen wij er een stuk minder professioneel uit, maar dat werkte denk ik in ons voordeel.’ Harris was meteen enthousiast.

In de documentaire zien we dat Harris’ deelname aan de talentenjacht gepaard gaat met veel negatieve reacties op sociale media. Hoewel hij tijdens zijn deelname aan X-Factor nooit wat over zijn seksualiteit losliet, was dit zowel online als in de tabloids wel vaak onderwerp van gesprek. Aanleiding voor veel commotie was een foto waarop Dalton op de schoot van een andere mannelijke deelnemer zat. De reacties komen vooral uit Jamaica, waar homoseksualiteit volgens de wet nog altijd verboden is. 

Longinotto en Murray Brown maakten zich zorgen over de effecten van deze reacties op Harris. Longinotto: ‘Hij was kwetsbaar, maar vertrouwde ons vanaf het begin om een eerlijk portret van zijn leven te maken. We zijn echt veel om hem gaan geven. Soms als een broer, soms als ouder, soms als vriend.’

Murray Brown vult aan: ‘Hij kwam naar Londen zonder een plek om te wonen, zonder familie of vrienden, zonder gemeenschap. De enige mensen met wie hij praatte waren zijn collega’s van het platenlabel of zijn manager. In deze vier jaar werden wij zijn vrienden en familie.’

In de documentaire is te zien hoe de turbulente X-Factor-periode, in combinatie met zijn traumatische jeugdervaringen, leiden tot mentale problemen en zelfs suïcidale gedachtes. Hoewel de regisseurs vaak twijfelden of ze dit wel in beeld wilden, mochten ze van Harris op elk moment met een draaiende camera aanwezig zijn in zijn leven. Niet als een onopvallende vlieg op de muur, maar, zoals Longinotto zelf uitlegt, juist als aanwezige figuren mét gevoel.

Ze legden alles vast. De abrupte beëindiging van zijn platencontract, maar ook de eerste momenten na een zelfmoordpoging. Murray Brown: ‘Soms filmden we Dalton en dachten: is dit niet té gevoelig, haast ongepast? Als we onze camera’s dan wegdraaiden, vroeg Dalton waarom we stopten met filmen. Hij wilde echt alles in alle eerlijkheid op beeld.’

Het maken van de documentaire heeft de kijk op het fenomeen talentenjachten voor beide regisseurs drastisch veranderd. Ze benadrukken hoe weinig zorg Dalton kreeg gedurende en na zijn deelname. Ontzettend schadelijk, menen ze. Longinotto: ‘Er was niemand die zich om hem bekommerde en zelf gaf hij aan dit niet te kunnen aankaarten, omdat hij bang was zijn platencontract dan te verliezen.’ 

Longinotto vervolgt: ‘Hij was zo kwetsbaar. Voor een verblijfsvergunning in Engeland heb je geld nodig en voor geld was hij afhankelijk van het platencontract. Andere deelnemers kregen de support van familie tijdens de talentenjacht, maar niemand vanuit die organisatie realiseerde zich dat hij er verder alleen voor stond.’

In de documentaire zien we dat Harris na zijn winst niet het muzikale succes behaald waar hij op hoopte. Daarentegen vindt hij iets van veel meer waarde: zichzelf.

Murray Brown: ‘Jarenlang hield Dalton niet van zichzelf en dacht hij dat roem dat zou veranderen. De roem die hij voor ogen had is er misschien niet, maar de zelfacceptatie ontwikkelde zich gedurende het filmproces.’

Longinotto vult aan: ‘Het begon als een film over iemand die een ster wilde worden en werd een film over iemand die trouw leerde te zijn aan wie hij is.’

Met deze boodschap hopen de filmmakers dat Dalton’s Dream een documentaire is waar iedereen zich in kan herkennen. Murray Brown: ‘Je hoeft niet het leven van Dalton geleefd te hebben om je in delen van zijn verhaal te kunnen vinden.’ 

Harris heeft inmiddels zelf naar buiten gebracht dat hij panseksueel is. Met de documentaire hoopt Harris zichtbaarheid te geven aan het onderwerp en jonge queer-artiesten die zich in hun thuisland ook niet geaccepteerd voelen een hart onder de riem te steken. De filmmakers benoemen hoe krachtig het is dat hij zijn lastige jeugd en constante worstelingen met haatreacties om weet te buigen naar zo’n positieve boodschap over queer-representatie.

Murray Brown: ‘Dalton zegt het zelf ook in de film: ‘‘I am one of the first people to break the wind, so I have to experience all the turbulence.”