Een betere titel voor haar film had ze niet kunnen verzinnen, vertelt de Surinaams-Nederlandse schrijver en filmmaker Tessa Leuwsha. Moeder Suriname, of Ma Sranan - het is de koosnaam voor haar thuisland én het benadrukt de centrale rol van de vrouw in de documentaire. 

De vrouw die het verhaal van Moeder Suriname vertelt bestaat niet. Het is een gefictionaliseerd persoon, maar wel geïnspireerd op Leuwsha's grootmoeder Fansi. Zij werd enkele jaren na de afschaffing van de slavernij geboren en stierf kort na de onafhankelijk van Suriname in 1975, een periode van immense verandering en nationale groei.

Eerder schreef Leuwsha al een boek over Fansi, waarin ze haar grootmoeders bewogen leven reconstrueerde middels verhalen en herinneringen van familieleden. Moeder Suriname is op het boek geïnspireerd, maar niet per se een verfilming ervan. 'Het zijn twee losse projecten geweest, maar de research van het boek heeft natuurlijk heel erg geholpen bij het maken van de film.'

In het DocTalks-interview legt ze uit op welke vlakken haar documentaire en boek nog meer verschillen.

Moeder Suriname bestaat volledig uit archiefmateriaal. De gebruikte beelden waren oorspronkelijk zwart-wit en geluidloos, maar in de documentaire krijgen ze kleuren en klanken. Voor Leuwsha was het een bewuste keuze om de beelden te transformeren. 'Mijn oma leefde niet in een zwart-witwereld, en ik wilde ook niet de geschiedenis op afstand houden.' In het interview legt Leuwsha uit hoe kleur en geluid hieraan konden bijdragen. 

Veel van het archiefmateriaal is afkomstig van Wim Bosch Verschuur, een Surinaamse politicus, schrijver en koloniaal activist. Hij was een van de weinige camera-eigenaren die de achtererven van Paramaribo vastlegde. 'Hij wilde laten zien: dit is óók Suriname. Niet alleen de beelden die we kennen van Polygoon-journaals uit de vorige eeuw. Die toonden alleen de mooie beelden, van de plantages waar kokos, rijst en suiker vandaan kwam. Dat veel mensen in armoede leefden, waaronder mijn grootmoeder, dat filmde niemand.' 

Leuwsha laat ontzettend veel van de Surinaamse geschiedenis zien, maar de emoties van de inwoners hield ze bewust op de achtergrond. 'Mensen die in een koloniaal tijdperk opgroeide, leerden om hun emoties voor zich te houden. Als je die zou uiten, leverde dat problemen met het gezag op. Veel mensen, waaronder mijn oma, hebben zich die houding eigen gemaakt. Niet klagen, maar dragen. Het leed uitschreeuwen, zou je niet helpen.'

'De vraag was eerder: hoe vind ik vreugdevolle momenten om op te staan en door te gaan? Die veerkracht heb ik willen benadrukken.' 

Interview, regie en montage: Raoul Roeplal
Research: Sjoerd Aarden
Camera en geluid: Dave Edhard
Productie: Zep van Tienen
Eindredactie: Joyce Daamen