Maker Maaik Krijgsman (showrunner en script) wilde na het maken van verschillende reisseries met Ruben Terlou eens dichter bij huis iets maken. Pelle Asselbergs (montage en script) woonde zelf een tijd in de buurt van Tata Steel. 'Vanuit de tuin zag ik 's avonds die rookpluimen, knipperende lichtjes en die hele vuurzee. Daar zat wel iets spannends aan, iets heel mysterieus.'

Het verbaasde Asselbergs hoe weinig zorgen er waren over de invloed van Tata Steel op de gezondheid van omwonenden. 'Voor veel mensen is het iets normaals geworden. Maar er kwamen natuurlijk ook nieuwe bewoners en er kwam een nieuw rapport. Mensen vroegen zich af: is dit wel goed voor mijn kinderen die hier in de speeltuin aan spelen zijn?'

Tekst loopt door onder afbeelding

In de montagestudio van de makers hangt een enorm prikbord met foto's van momenten en personen uit de serie. Dat was hard nodig om het overzicht in de enorme hoeveelheid materiaal te behouden. 'Je weet als je begint met draaien natuurlijk niet wat de ontwikkeling is van iemand, wat er gebeurt.'

'De eerste mensen die we benaderden hadden een belang om mee te werken. Zij zochten de media actief op. Door die reuring besefte Tata Steel ook wel dat ze meer moesten delen, transparanter moesten zijn', vertelt Maaik Krijgsman.

De makers hebben geen beloftes gedaan aan de staalfabriek. 'We doen zo trouw mogelijk verslag van wat we tegenkomen. In de montage probeerden we de balans te behouden tussen beide partijen. Het is een serie waarin je met name de impact op de levens ziet. Er zijn personages met verschillende belangen en die belangen zijn in conflict met elkaar.'

Tekst loopt door onder afbeelding

'Ik vind het werk in een fabriek fascinerend,' vertelt Krijgsman. 'De medewerkers houden enorm van die fabriek, ze zijn trots. Waarom is dat? Ze maken iets en er is een heldere structuur.' Via die structuur wilden de makers de levens van de personages vertellen. Hun mening over Tata Steel moest daarentegen geen onderdeel worden van het verhaal.

'Het is helemaal niet interessant wat wij ervan vinden. Dan had ik wel een pamflet gemaakt. Wij wilden een streekvertelling maken,' zegt Krijgsman. 'Tata Steel en haar omgeving zijn een soort minimaatschappij. De vertelling uit de serie staat symbool voor wat in de hele wereld gebeurt.'

Asselbergs voegt toe: 'Het is belangrijk om voorbij de headlines en talkshows te kunnen kijken. Wij willen laten zien: dit is het conflict, dit speelt er. Wij zijn als makers slechts observanten.'

Tekst loopt door onder afbeelding

'STAAL is een pleidooi voor de twijfel', vertelt Krijgsman. 'Het is mooi dat je niet zeker weet wat je ergens van vindt. Dat kijkers na afloop minder goed weten wat ze ervan vinden, omdat de materie zo complex is. Voor ons heeft het ook zo gewerkt.'

Asselbergs vult aan: 'We wilden weten: wat zijn de invalshoeken van de andere kant? We wilden een open blik creëeren en iedereen de mogelijkheid geven om z'n verhaal te doen. Het ging er niet om: wie heeft er gelijk? Ik vind het als kijker helemaal niet fijn om zo een verhaal over me heen te krijgen. Ik wil meeleven en meedenken met verschillende mensen.'

Pelle Asselbergs vertelt dat ze vaak vroegen: Wat is nou precies aan de hand? 'We kwamen erachter dat ze eigenlijk allemaal hetzelfde wilden. Niemand wil de fabriek niet groener hebben of geen minder ongezonde omgeving. Maar de wereld om de de fabriek heen is sneller veranderd dan de fabriek zelf.'