Intieme en onthullende inkijk in het leven van muzikaal icoon Tina Turner. Samen met een schat aan nooit eerder vertoonde beelden, foto's en audiotapes vertelt ze in deze documentaire vooral zelf. Een inspirerend en onwaarschijnlijk verhaal van een overlever, dat je dacht al te kennen.

Regie: Dan Lindsday en TJ Martin
Omroep: NTR

Het is niet de eerste keer dat Tina Turner haar verhaal doet over de periode uit haar leven dat ze werd mishandeld door haar ex-man en manager Ike Turner. In de jaren ’80 verscheen een uitgebreid interview in People’s Magazine, later een biografie, een speelfilm en een musical. In de recent verschenen documentaire ‘Tina’ zoomen de makers in op hoe het voor Tina was om telkens door de media geconfronteerd te worden met haar verleden. Ze wil afstand van Ike nemen, maar dat lijkt niet te lukken. De redactie van 2Doc.nl sprak met dr. Simone Driessen, onderzoeker naar onder andere ‘celebrity & cancel culture’. Waarom werd Ike destijds niet veroordeeld door de media?

Wies van Wetten 24-12-2021

Hoe keek jij naar de documentaire?
‘Ik vond het schokkend dat die periode met Ike haar blijft achtervolgen. Het is daarnaast ook een interessant fenomeen dat het verhaal over Tina en Ike blijft voortbestaan, terwijl ze zelf nog leeft en uit de spotlight is gestapt. Ik had tijdens het kijken van deze film wel medelijden met Tina, dat de media het verhaal maar niet los konden laten. Dat geldt eigenlijk ook voor deze documentaire: je ziet het laatste stuk van haar leven bijna niet. Omdat ze nu haar rust gevonden heeft, zou dat een hele mooie toevoeging zijn.’

Wat maakt dit verhaal van Tina Turner bijzonder?
‘Wat het uniek maakt is de timing. De #metoo-beweging is een paar jaar geleden ontstaan, maar dit verhaal gaat daaraan vooraf. Het doet mij heel erg denken aan het verhaal van Johnny Depp en Amber Heard, wat zich nu afspeelt. Zij zijn ook allebei publieke figuren en hun zaak gaat ook over huiselijk geweld. Als publiek weet je niet zo goed wie je nu eigenlijk moet geloven, het speelt zich nou eenmaal achter de voordeur af. Bij Johnny en Amber wordt het verhaal, deels door sociale media, vaak voor hen gedaan. Het duurde bij Tina vrij lang voordat haar verhaal naar buiten kwam. De enige manier om destijds je verhaal te doen was via interviews, de nieuwsomloop was veel langzamer.’

Hoe ging de nieuwsomloop dan in de jaren ‘70?
‘De verhalen over artiesten werden in die periode gestuurd door managers. Volgens artikelen en interviews was het bij Tina vrij zichtbaar dat ze werd mishandeld, ze trad bijvoorbeeld op met een blauw oog of een gebroken neus. Alleen was de frequentie waarmee berichten daarover naar buiten kwamen laag. Het management heeft er waarschijnlijk bewust voor gekozen om dat niet expliciet naar buiten te brengen. Als je het vergelijkt met nu waren er veel minder momenten om als artiest in de media te komen. Deze momenten werden dan ook goed voorbereid, artiesten waren namelijk afhankelijk van interviews op tv. Nu kan een ster snel zelf wat plaatsen op Instagram, maar ook het publiek heeft een veel grotere stem gekregen. Dat voedt de geruchtenmachine.’

In de documentaire zien we dat op momenten dat Tina in de media verschijnt, de journalisten telkens over Ike beginnen. Wat is daar de reden van?
‘Als Tina voor zichzelf begint is dat een illuster moment in haar carrière. Het blijft, ondanks dat er veel details naar buiten zijn gekomen over haar en Ike, een heel spicy verhaal. Daarnaast heeft Ike zichzelf een beetje weggemoffeld, dus is Tina het enige aanspreekpunt. Het privéleven van zo’n grote artiest is intrigerend. Voor veel mensen heeft ze een soort voorbeeldrol om over haar mishandeling te praten. Al was dat waarschijnlijk niet de bedoeling van de media, maar toch denk ik dat ze indirect veel vrouwen heeft kunnen helpen door haar verhaal te vertellen.’

Je had het net al even over Johnny Depp. Door de rechtszaak die volgde na zijn scheiding staat Depp op de zwarte lijst in Hollywood, terwijl Ike Turner is vereeuwigd in de ‘Rock and Roll Hall of Fame’. Wat is het verschil tussen die twee situaties?
‘Het grootste verschil is de aanwezigheid van sociale media, hierdoor is cancelcultuur veel makkelijker zichtbaar dan voorheen. Via sociale media worden campagnes gehouden om iemand te veroordelen die iets gedaan heeft wat niet door de beugel kan. En wat niet door de beugel kan is afhankelijk van de tijdsgeest. De tijd van Ike en Tina was een vrije periode, het was toen niet zo raar dat Ike meerdere vrouwen had en dat hij aan de drugs zat. Wat dat betreft zijn we natuurlijk een maatschappij die in ontwikkeling is: wat toen normaal was, daar komen we nu op terug. Dat maakt het ook zo lastig om met de bril van nu naar de tijd van Tina Turner te kijken. Cancelcultuur laat ons als maatschappij nadenken over het vraagstuk: kunnen we het privéleven van de artiest los zien van de kunst die diegene maakt? Ike krijgt erkenning voor zijn muzikale prestaties en wordt vereeuwigd in de ‘Rock and Roll Hall of Fame’. Hij was wel een rasmuzikant, maar hij heeft ook iemand mishandeld. Waar trek je de grens? Daar zijn we nu als maatschappij naar op zoek.’

Kunnen we dan eigenlijk wel met de bril van nu naar de jaren ‘60/’70 kijken?
‘Er komt natuurlijk geen nieuwe muziek meer van Ike en Tina, dus dat maakt deze zaak wel bijzonder. Wie bepaalt of de muziek van hen niet meer gedraaid wordt? De nummers die zij gemaakt hebben staan nu bekend als classics, zouden we die dan bijvoorbeeld niet meer in de Top2000 moeten zetten? Het tragische is dat Tina zich heeft proberen los te maken van Ike door solo verder te gaan, maar dat het verhaal haar is blijven achtervolgen.’